رویکرد آموزشی متوسطه دوره دوم
به‌نام‌خدا
رویکرد آموزشی متوسطه دوره دوم
مجتمع آموزشی خواجه‌نصیرالدین طوسی (ره)
1- راهبردِ خودارزیابی دانش‌آموزان
ارزیابی عملکرد دانش‌آموزان و همچنین میزان تحقق اهداف آموزشی بر اساس برنامۀ درسی، یکی از دغدغه‌های همیشگی عناصر فعال در مراکز آموزشی و نیز خانواده‌ها بوده و هست. از سوی دیگر، آموزه‌های اسلامی حکایت از این دارد که انسان‌ها در مرحلۀ ورود به سن بلوغ (بلوغ جسمی، عقلی و شرعی) مشمول مسئولیت الهی می‌شوند و باید در پیشگاه خداوند، پاسخگو باشند: «إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولَئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْئُولاً» یا «ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ». بر این اساس ضروری است نظام آموزشی مدرسه به گونه‌ای طراحی گردد که دانشآموز احساس کند، در قبال نعمت‌هایی که از ناحیۀ خداوند و به تبع آن، آنچه با واسطۀ والدین وی، به او رسیده است، باید سپاسگزار و پاسخگو باشد: «... أَنِ اشْکُرْ لِی وَلِوَالِدَیْکَ».
تبیین مفهوم شکر و جایگاه آن
براساس آموزه‌های اسلامی، ایمان دارای سه مؤلفۀ اساسیِ باور قلبی، اظهار زبانی و رفتار مشهود است. بر همین سیاق، فضیلت‌های انسانی نیز دارای سه مؤلفه اساسی یا سه رکن شکر قلبی، شکر زبانی و شکر عملی هستند. لذا فضیلت شکر نیز همین گونه است:
در این خصوص، روایات متعددی در متون دینی ما یافت میشود. امام صادق علیه السلام میفرمایند: «کمترین سپاسگزارى این است که انسان نعمت را [مستقیماً] از خدا بداند و جز او علّتى براى آن نداند و نیز به آنچه خداوند عطایش کرده خرسند باشد و با نعمت او مرتکب گناه وى نشود یا نعمت او را در راه مخالفت با هیچ یک از اوامر و نواهى خدا به کار نگیرد». یا امام على علیه السلام میفرمایند: «شکرگزارىِ مؤمن در رفتار او آشکار مىشود و شکرگزارىِ منافق از زبانش فراتر نمی‌رود». یا باز هم از ایشان نقل است که میفرمایند: «کمترین وظیفه شما در برابر خداوند این است که از نعمتهاى او در راه نافرمانی‌اش استفاده نکنید». باز در جای دیگری میفرمایند: «نخستین چیزى که بر شما در قبال خداوند سبحان واجب است، سپاسگزارى از نعمتهاى او و فراهم آوردن موجبات خشنودى اوست». همچنین امام جواد علیه السلام میفرمایند: «نعمتى که سپاسگزارى نشود، مانند گناهى است که آمرزیده نشود».
تبیین مفهوم محاسبۀ نفس و جایگاه آن
محاسبۀ نفس، یکی از توصیه‌های مهم قرآن و معصومین علیهم السلام است:
اقْرَأْ کِتَابَکَ کَفَى بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیبًا (الإسراء-14)
نامهات را بخوان کافى است که امروز خودت حسابرس خود باشى.
در روایات اسلامی، نمونه‌های متعددی از این مقوله وارد شده است. برای نمونه رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله میفرمایند: «پیش از آنکه مورد حسابرسى قرار گیرید، خود به حساب نفستان رسیدگی کنید». در جایی دیگر حضرت سجاد علیه السلام توصیه می‌کنند: «اى فرزند آدم! تو تا زمانى که خود واعظ خویش باشى و به محاسبه [اعمال نفس] خویش پردازى پیوسته در خیر و خوبى به سر خواهى برد». یا امام کاظم علیه السلام میفرمایند: «از ما نیست کسى که هر روز به حساب خود رسیدگى نکند؛ یعنی ببیند که اگر کار نیکى انجام داده است از خداوند توفیق انجام بیشتر آن را بخواهد و خدا را بر آن سپاس گوید و اگر کار بدى انجام داده است از خدا آمرزش بخواهد و توبه کند».
سازوکارهای اجرایی
2- راهبردِ آموزش ترکیبی
یادگیری ترکیبی، چیست؟ 
یادگیری ترکیبی نوعی از سبک تدریس است که در آن از ترکیب فناوری، تمرینها و مطالب آموزشیِ آنلاین برای کمک به آموزش در کلاس درس عملی و حضوری (سنتی) استفاده میشود. در یادگیری ترکیبی، معلم و دانش‌آموزان، کلاس درس را به صورت حضوری برگزار می‌کنند. معلم کلاس را مدیریت می‌کند و کنترل کاملی روی مکان، زمان، مسیر و سرعت تدریس دارد. ابزارهای فناورانه (معمولاً رایانه‌ها یا تبلت‌ها) در این روش به عنوان راهی برای ایجاد تعامل بیشتر در کلاس استفاده میشود.
این روش یادگیری، جدیدترین برنامه آموزشی در مدارس هوشمند برای تأثیرگذاری در کلاس‌های درس است. از مدارس گرفته تا دانشگاه‌ها، از این برنامه آموزشی برای کنار هم قراردادن دنیای دیجیتال و تدریس کلاسی استفاده می‌کنند. اما سؤال این است که این برنامه آموزشی چه مزایایی برای معلمان و دانش‌آموزان دارد و آیا می‌تواند در کنار روشهای تدریس سنتی، مفید باشد؟
فواید یادگیری ترکیبی برای معلمان
از آنجا که فناوری آموزشی به شدت رشد کرده و استفاده از فناوری در تدریس به رسمیت شناخته شده است، سبک های تدریس به سمت آموزش ترکیبی تکامل پیدا کرده‌اند و این امر مزایای زیادی برای معلمان به همراه دارد:
مزایای یادگیری ترکیبی در قیاس با یادگیری سنتّی
اولین مزیت یادگیری ترکیبی این است که در این روش امر آموزش نسبت به تدریس رودررو، بهتر و کارآمدتر شده‌است، و ثابت شده که روشهای مورد استفاده به سطوح بالاتری از موفقیت دانش‌آموزان منجر می‌شوند. با ترکیب استفاده از تدریس رودررو و تدریس مجازی، دانش‌آموزان می‌توانند به صورت انفرادی کار کنند و زمان کافی برای آموزگار وجود داشته باشد تا توجه خود را به کسانی معطوف کند که به حمایت شخصی نیاز دارند. موفقیت استفاده از فناوری‌های تعاملی در بهبود نگرش‌های دانش‌آموزان نسبت به تحصیل به اثبات رسیده‌است. با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلاس درس، دانش‌آموزان قادر به برقراری ارتباط بهتر با معلمان، و درک بهتر مطالب از طریق معیارهای ارزیابی آنلاینِ کمّی و کیفی هستند.
مؤسسات آموزشی که این شیوه را اجرا کرده‌اند، اغلب منابع متنوعی را برای بهبود موفقیت دانش‌آموزان ارائه می‌دهند. دانش‌آموزانی که به حمایت بیشتری نیاز دارند، استعدادهای خاصی دارند یا علایق دیگری دارند می‌توانند از فناوری آموزشی برای افزایش مهارت‌هایشان فراتر از محدودیت‌های مقطع تحصیلی استفاده کنند. این بدان دلیل است که یادگیری ترکیبی اجازه می‌دهد که آموزش، شخصی‌سازی شود به گونه‌ای که معلم در کلاس حضور دارد و دانش‌آموزان با سرعت خودشان کار می‌کنند. یک محیط آموزشی که این روش را با موفقیت اجرا کرده است، باید به طور طبیعی، دانش‌آموزان را به نشان دادن یادگیری مستقل، خودآموزی، خودنظم‌جویی و خودارزیابی تشویق کند. معلم قبل از معرفی استراتژی‌های یادگیری ترکیبی به دانش آموزان، باید یک برنامه اولیه را اجرا کند تا به دانش‌آموزان فرصت دهد خودشان را با این روش سازگار کنند و اعتماد به نفس لازم برای هدایت این استراتژی یادگیری را کسب کنند.
وظایف معلم در این روش یادگیری:
یادگیری ترکیبی در شرایط شبه کرونایی
در دورانی که امکان حضور دانش‌آموزان در کلاس درس وجود ندارد، طبیعی است که مفهوم آموزش ترکیبی تا حدود زیادی
دستخوش تغییر میشود. زیرا قسمتی از آموزش ترکیبی معطوف به حضور دانشآموز در کلاس درس است، در حالیکه در شرایط فعلی این امکان فراهم نیست. ولی باید بپذیریم تدریسی که امروز در کلاس‌های مجازی اتفاق می‌افتد همان مدل آموزش حضوری است که در بستر پلتفرم‌های کلاس آنلاین صورت میپذیرد. شاید بتوان گفت بخشی از افت آموزشی، ناشی از همین شیوه تدریس است. چون میخواهیم همان کارهایی را که در آموزش حضوری دنبال میکردیم، در حالت غیرحضوری نیز پی بگیریم که طبعاً امکان‌پذیر نیست.
مدل پیشنهادی ما برای آموزش ترکیبی این است که آموزش مجازی از طریق پلتفورم اسکای‌روم جایگزین آموزشِ چهره‌به‌چهره شود، و در کنار آن بخشی از طرح درس دبیران با استفاده از امکانات سامن عملی گردد. دربارۀ آموزش در اسکای‌روم از ابتدای سال نکات زیادی مطرح شده است. برای نمونه می‌توان به استاندارد کلاس مجازی (پیوست 1) اشاره کرد که در آن سند تمام نکات مربوط به بهبود اجرای کلاس مجازی آورده شده است. در ادامه به نکاتی پیرامون آموزش خارج از کلاس درس می‌پردازیم:
الف) برنامۀ پیشنهادی
برنامه در قالب جدولی که در پیوست 2 آمده است، به شرح زیر پیشنهاد میشود:
ب) ملاحظات اجرایی:
آخرین و مهمترین نکته این است که روح حاکم بر تمام این فعالیت‌ها باید به گونه‌ای باشد که دانشآموز به عنوان یک یادگیرندۀ فعال در نظر گرفته شود و از رهگذر هریک از این‌ها، دانش‌آموزان را به فکر کردن و انجام اموری که اندیشۀ آنها را درگیر می‌کند وادار کنیم. در همین راستا باید تنوع کارپوشه‌های دانش‌آموزی را مدنظر قرار دهیم.
3- شیوه‌نامه ارزیابی نیمسال دوم سال تحصیلی 1400-1399
نمرۀ دانش‌آموزان در هر رشته-نوع درس بر اساس جدول زیر محاسبه خواهد شد. همانطور که در جدول آمده است به دلیل فشارهای روانی بر روی خانواده‌ها و مشکلاتی که ممکن است در شرایط برخط اتفاق افتد، نمرۀ دانش‌آموزان از 21 نمره تولید خواهد شد تا مشکلات غیرمترقبه مانع کسب نمرۀ مناسب، برای دانش‌آموزان تلاشگر نشود.
شرح عناوین:
الف) موارد افزون‌شدن نمره:
ب) موارد کسرشدن نمره:
دفتر آموزش متوسطۀ دوره دوم
خواجه نصیرالدین طوسی